Değerli Paydaşlarımız,
Mevcut konjonktüre rağmen büyümemizi sürdürdük.
2023 yılına global ekonomik dalgalanmaların yanında jeopolitik riskler damga vurdu. Söz konusu durum global büyümeyi frenlerken, küresel ölçekte kaynak maliyetlerini ve işsizliği artırdı. Dünya genelini etkisi altına alan yüksek enflasyonla mücadele için gelişmiş ülke merkez bankalarının öncülüğünde çok sayıda merkez bankası sıkı para politikasına geçti.
Mevcut durum sektörel büyümeleri de baskıladı. Bu gibi zor dönemlerin gayrimenkul sektörüne olumsuz etkileri olsa da gayrimenkule yatırım yapmak, özellikle ev sahibi olmak Türkiye’de yaşayanlar için her dönem güvenli bir geleceğin temel taşı ve önemli bir yatırım aracı olmaya devam etti. İş GYO olarak 2023 yılında da sürdürülebilir büyüme ve kârlılık ilkesiyle değer yaratacak projeler geliştirmeye devam ettik. Ana odağımızda konut projelerimiz yer aldı. Şirket ölçeğimize yakışır büyüklükte projeler geliştirmek için arsa ve gayrimenkul arayışlarımız sürdü.
İş GYO olarak, güçlü bilanço yapımızı korurken, finansal yeterliliklerimiz ve kurumsal yetkinliklerimizi daima ileri taşımamız, 2023 yılında da başarılı performans sonuçları kaydetmemizde temel etken oldu.
Gerek proje geliştiricileri gerekse tüketiciler açısından finansmana erişimin zorlaştığı 2023 yılındaki zorlu ekonomik konjonktüre hızla uyum sağlayarak, maliyetlerin yönetimine odaklandık. Finansmanda kaldıraç etkisi, vade/kaynak çeşitliliği ve uyumuna önem vermek suretiyle borçlanmamızı başarıyla yönetirken, müşterilerimiz için de kurum bünyesinde farklı ve çeşitlendirilmiş ödeme planları üretebildik.
Yeni geliştirdiğimiz ve inşaatı devam eden projelerimizde satış hedefine odaklanarak olumlu bir ivme yakaladık. 2024 yılında başlayacağımız Ömerli Kasaba Projesi’ni maliyet ve talebi etkin yönetmek adına etapladık. Ofis kira getirisinin piyasa şartları ve sözleşme koşulları elverdiği ölçüde iyileştirilmesi hedefiyle kira gelirini arttırıcı önlemleri hayata geçirdik. Bu kapsamda bir kısım kira sözleşmesini piyasa koşulları çeçevesinde yenilerken, yeni kiracıları da güncel kira rakamları ile portföye ekledik. Tüm bu aksiyonlar sonucunda kira ve satış gelirlerinde olumlu sonuçlar elde ettik. Söz konusu ivmenin 2024 yılında da etkilerinin devam edeceğini, 2024 yılı ve sonrasında sonuçlarımıza katkıda bulunacağını düşünüyoruz. Konut portföyümüzdeki satışlar özellikle yılın ikinci yarısında sektör ortalamalarının üzerinde seyretti. Pandemi sonrası yeniden şekillenen kiralık ofis ve işyeri piyasasında ise bir yandan kira gelirlerimizde yüksek oranlı artışlar sağlarken, diğer taraftan kiracılarımızı mağdur etmeyecek çözümleri hayata geçirdik.
2023 yılında, toplam aktif büyüklüğümüz 33,2 milyar TL, portföy değerimiz 32,5 milyar TL olurken, öz kaynaklarımız ise 27 milyar TL ile güçlü seviyesini korudu.
2023 yılını hedeflerimiz doğrultusunda kapatırken, 2024 yılında hayata geçireceğimiz projelerimize odaklandık.
2024’te 4 projemizle büyümeye devam edeceğiz.
Şu anda inşaatı devam eden iki ve 2024 yılının ilk çeyreğinde başlamayı planladığımız iki projemiz bulunuyor. İstanbul Finans Merkezi ve Litus İstanbul projelerimiz devam etmekle birlikte, kısa bir süre içerisinde Ömerli Kasaba Projesi ve Balmumcu Projesi’ne başlamayı planlıyoruz.
2024 yılında Tuzla konut projesinde geliştirme sürecimize devam ediyor olacağız. Profilo AVM projesinde ise geliştirme çalışmaları, yapılan anlaşma kapsamında Artaş İnşaat tarafından yürütülüyor.
Ofis ve ticari alandan oluşan İstanbul Finans Merkezi projemiz yaklaşık 33 bin m² kiralanabilir/satılabilir alana sahip. Projenin arsa hariç toplam yatırım bedelinin yaklaşık 105 milyon dolar olması bekleniyor. Projede kiralama faaliyetlerine 2024 yılı itibarıyla başlamayı hedefliyoruz. Yıllık kira geliri öngörümüz ise yaklaşık 9,5 milyon dolar. Aynı dönemde, Maslak Ofis Binası’nın tadilatına da başlamayı planlıyoruz. Tadilatın bitmesiyle birlikte binanın kiralanması ve İFM alanında faaliyetlerin de başlamasıyla 2024 yılında iki gayrimenkulden de gelir elde etmeyi hedefliyoruz.
Altunizade’de Tecim ile birlikte geliştirilen Litus İstanbul konut projemiz ise 98 adet ünitenin yer aldığı 6 konut, 1 ofis blokundan oluşuyor. Satışları devam eden Litus İstanbul’un 2024 yılında tamamlanması hedefleniyor.
Ömerli’de daha önce tamamladığımız Kasaba Evleri Projesi’nin devamı niteliğinde geliştireceğimiz projeyi 2024 yılında hayata geçirmeyi planlıyoruz. Toplam 138 bin m² arsa üzerinde yer alan Kasaba Projesi 165 villadan oluşuyor. Arsa dahil tahmini toplam geliştirme maliyetinin 200 milyon dolar olması öngörülen projede, Şirketimizin payı yaklaşık %44 olacak. Etaplar halinde geliştirilecek projenin ilk etabının 62 villadan oluşması ve diğer etapların da talebe göre devreye alınması planlanıyor.
Kısa vadede hayata geçirmeyi planladığımız diğer projemiz ise butik proje olarak nitelendirebileceğimiz, yaklaşık 70 adet yüksek nitelikli konuttan oluşacak Balmumcu Projesi. Arsa dahil yatırım maliyetinin yaklaşık 23 milyon dolar olması beklenen projenin inşaatına, yasal izin ve ruhsat süreçlerinin tamamlanmasını takiben, 2024 yılı içerisinde başlanması hedefleniyor.
Profilo AVM Konut Projemizde ise Artaş İnşaat, imzalanan Arsa Payı Karşılığı Hasılat Paylaşımı ve Kat Karşılığı İnşaat Sözleşmesi doğrultusunda, AVM arsası üzerinde geliştireceği konut projesi kapsamında çalışmalara devam ediyor. Tüm proje maliyetinin Artaş İnşaat tarafından üstlenildiği projede, satış gelirlerinin %40’ı arsa bedeli karşılığı hasılat payı olarak Şirketimize ödenecek ve projede asgari hasılat payı tutarımız ise 65 milyon dolar olacak.
Sektör açısından konut tarafında zorlu bir yılı geride bıraktık.
2021 ve 2022'de yüksek satış rakamlarına ulaşan konut sektörü, 2023'te hızını kesti. TÜİK tarafından açıklanan konut satış rakamlarına göre, Türkiye genelinde konut satışları 2023'te son 9 yılın en düşük seviyesine geriledi.
Yıl boyunca yüksek seyreden enflasyonla birlikte konut fiyatlarında da artış yaşandı. Yılın ilk yarısındaki düşük faiz ortamına rağmen konut kredisi tarafında getirilen kısıtlamalar ipotekli satışları baskılarken, yatırım amaçlı konut alımları sürdü. Yılın ikinci yarısında ise yükselen faiz oranları, kredi kullanımına olumsuz yansıyarak ipotekli konut satışlarındaki düşüşü hızlandırırken, alternatif getirilerin gündeme gelmesiyle birlikte yatırım amaçlı konut alımları da geriledi. Yabancılara konut satışı da bir önceki yıla göre %48 azalarak 35 bin adet seviyesinde kaldı.
Perakende tarafında ise pandemiden kaynaklı kapanmanın kademeli olarak kaldırılması ve yavaş yavaş eskiye dönülmeye başlanmasıyla birlikte, ciro üzerinden kira geliri elde eden AVM’lerde dolulukların ve TL cinsinden gelirlerin arttığı gözlemlendi.
Ofis piyasasına baktığımızda da pandemi sürecinde uzaktan çalışmaya geçişle birlikte azalan talep, hibrit çalışma sisteminin yaygınlaşmasıyla yeniden arttı. Levent ve Maslak gibi merkezi lokasyonlarda doluluklar oldukça yüksek seyrediyor. Kira gelirleri de TL bazında enflasyonun üzerinde artış gösterdi. Yılın ikinci yarısında İstanbul Finans Merkezi’nin bir kısmının faaliyete geçmesiyle arzda artışın yaşandığı ofis pazarında, arzın görece kısıtlı olduğu Avrupa Yakası’nda boşlukların daha da azalması ve gelirlerde artış trendinin sürmesi bekleniyor.
Gayrimenkul Türkiye’de talep gören en güvenilir yatırım aracıdır.
Sektörün 2024 yılındaki ana gündem maddelerini; konut satışlarının finansmanı, satın alma gücü, teşvikler, depreme dayanıklı binaların yapımı, kentsel dönüşüm ve yeşil dönüşüm oluşturacak.
2024 yılının ikinci yarısından itibaren para politikasındaki hedefler doğrultusunda enflasyonun gerileyeceğini, bunun da finansman giderlerini azaltacağını öngörüyoruz. Özellikle önümüzdeki dönemde enflasyon düşerken; alım gücünün de toparlanmasıyla, konut tarafında alım-satımda ve kira fiyatlarında denge noktasının bulunacağına inanıyoruz.
Benzer süreçleri geçtiğimiz yıllarda yaşanan krizlerle de deneyimlemiş olan bir ülke ve sektör olarak, bu konuda önemli tecrübe kazanmış bulunuyoruz. Daha geniş perspektifle değerlendirerek ve gayrimenkulün özellikle Türkiye’de talep gören en güvenilir yatırım aracı olduğunu gözeterek, sektördeki talebin, sunulacak çeşitli kampanyalar ve ödeme seçenekleriyle canlı tutulmaya devam edileceğini düşünüyoruz.
Güvenilir yatırımlarla geleceğe miras bırakıyoruz.
Gayrimenkul sektörü 2024 yılında ve sonrasında da önemini ve Türkiye ekonomisinin lokomotif sektörü olmayı sürdürecektir. Ülkemizin deprem gerçeği ve sağlanan teşviklerle kentsel dönüşüm 2024 yılında önemini koruyacaktır. İŞ GYO olarak önümüzdeki dönemde ana odağımız yeni projelerimiz olacak. Gayrimenkul sektörü açısından yeşil dönüşüm de önemini koruyan bir diğer konu olarak görülmektedir.
İş GYO olarak bizler de her zaman sürdürülebilir büyüme ve kârlılık ilkesiyle paydaşlarımız için yarattığımız değeri sürekli kılma misyonumuz doğrultusunda proje geliştirme çalışmalarımıza aktif bir şekilde devam ediyoruz. Güvenilir yatırımlarla geleceğe miras bırakıyoruz.
Destek ve güvenleri ile her zaman bizimle olan ana hissedarımıza, Yönetim Kurulumuza; pay sahiplerimiz, çalışanlarımız ve iş ortaklarımız başta olmak üzere tüm menfaat sahiplerimize en içten teşekkürlerimi sunarım.
Saygılarımla,
Ö. Barlas Ülkü
Genel Müdür
